Dek du argumentoj kontraŭ kaj por Esperanto / Doze argumentos contra e a favor do Esperanto

Kial ne adopti Esperanton?

Kial tamen adopti Esperanton?

1.

Esperanto ne estas vivanta, natura lingvo, sed sen-tradicia, artefarita lingvo.

Esperanto fakte estas "artefarita", planita lingvo, sed ĝi estas bazita sur plurajn "naturajn", etnajn lingvojn, profitante el ties tradicioj. Do Esperanto kunigas la avantaĝojn de ambaŭ kategorioj de lingvoj, kaj ĝi estas speciale konvena por komputila uzo, interalie pro la eta nombro de sinonimoj kaj homonimoj.Ĝi estas vaste parolata – evoluinta je vivanta lingvo.

2.

Esperanton estigis amatoroj, ne kompetentaj, profesiaj lingvistoj.

Esperanton fakte iniciatis ne lingvisto, sed kuracisto, kiu parolis plurajn lingvojn. Sed poste ankaŭ profesiaj lingvistoj kontribuis al ĝia disvolvo. Sekve de tio Esperanto posedas ĉiujn avantaĝojn de la ĉiutaga praktiko kaj scienca teorio kombinitaj.

3.

La strukturo de Esperanto estas trosimpligita, kaj ĝia vorttrezoro estas malriĉa.

La strukturo de Esperanto zorgeme gardis la necesajn elementojn de la gramatiko kaj sintakso. Ĝia simpleco estas fleksebleco sen komplikeco kaj stabileco sen rigideco. La vorttrezoron de Esperanto daŭre pliriĉigas regula formado de novaj vortoj kaj terminoj (ekz. artefarita intelekto), kaj transpreno de necesaj kaj utilaj neologismoj el aliaj – kaj ne nur hind-eŭropeaj – lingvoj;… – ekz. nunatako el la eskima (inuita), saŭno el la finna, hanuko el la hebrea, cunamo el la japana, kaj obo el la mongola.

4.

Esperanto ne konvenas por la stila diverseco de la beletraĵoj.

Depost sia naskiĝo en 1887, Esperanto produktis vastan kaj varian beletron. Tio konsistas ne nur el miloj da tradukitaj poeziaj kaj prozaj verkoj, sed ankaŭ el multe da originalaĵoj, kolektitaj kaj gardataj en grandaj bibliotekoj, ekz. en Budapeŝto, Londono, Roterdamo kaj Vieno.

5.

Esperanto ne havas "animon", ne reprezentas kaj komunikas specifan kulturan heredaĵon.

Estas vero ke Esperanto ne havas etnan "animon" limigitan al iu specifa popolo aŭ kulturo. Anstataŭ tio ĝi havas "universan animon", kiu estas malfermita, tolerema kaj faciliganta senperan komunikadon inter malsamaj popoloj kaj kulturoj en la epoko de neevitebla tutglobiĝo.

6.

Esperanto ne taŭgas por uzo en scienco kaj tekniko.

Esperanto jam estas – almenaŭ parte – adaptita al la bezonoj de modernaj sicenco kaj tekniko, kaj larĝe ĉeestas sur la interreto. Ŝiaj karakterizaj ecoj (vidu punkton 3) ebligas kaj certigas daŭran disvolviĝon ankaŭ sur tiuj kampoj, de Astronomio al Zoologio (ekz. nebulozo, Primatoj ktp.)

7.

La Fundamenton de Esperanto la esperantistoj konsideras netuŝebla tabuo, kaj la Akademio de Esperanto estas tre konservativa institucio.

La "tabuo" pri la Fundamento de Esperanto estas nur ilo por garantii la bazan unuecon de la lingvo kaj preventi ties dialektiĝon. La Akademio de Esperanto neniel estas netrompema, sed ĝiaj membroj faras seriozajn kaj sincerajn fortostreĉojn por trovi kaj konservi racian ekvilibron inter la ekstremoj de blinda dogmismo kaj nerespondeca anarkio, severa konservativismo kaj absoluta libereco.

8.

Precipe tiaj homoj lernas Esperanton, kiuj ne sukcesis alproprigi ajnan vivantan fremdan lingvon.

Estas fakto ke Esperanton oni povas ellerni pli facile, pli rapide kaj pli malmultekoste ol praktie iun ajn etnan lingvon. Pro tio ĝin speciale bonvenigas tiuj homoj kiuj pro ia kaŭzo malfacile alproprigas fremdan lingvon. Evidente Esperanto estas eĉ pli facila por tiuj, kiuj jam parolas alian (hind-eŭropan) lingvon, de la afrikansa kaj albana ĝis la kimra kaj jida.

9.

Lerni Esperanton estas perdo de tempo, energio kaj mono. Havus pli da senco investi tiujn en la lernadon de vere utila lingvo, ekz. de la angla, germana aŭ hispana.

Evidentiĝis ke Esperanto estas utila kiel lingvolanĉilo. Ĝia scio helpas kaj faciligas la lernadon de aliaj fremdaj lingvoj, inkluzive la anglan. Por uloj kies gepatra lingvo ne estas hind-eŭropa (ekz. araba, ĉina, estona, finna, hungara, japana, koreia, malaja, mongola, turka, vjetnama) Esperanto estas kvazaŭ rabat-preza enirbileto al tiu grupo de lingvoj.

10.

Esperanto havas nek fortan ekonomian bazon, nek potencajn subtenantojn.

Esperanto ne estas ligita al iu ajn financa grupo, nacia aŭ multnacia, nek estas altrudita al la homoj de iu agresema politika aŭ milita potenco. Sekve ĝi estas vere neŭtrala kaj relative sen-diskriminacia.

11.

Adopti Esperanton signifus ke oni devus lukti kun unu lingvo pli.

Adopti Esperanton signifus ekhavi neŭtralan, interkulturan "pontlingvon".

12.

La endonduko de Esperanto estigus gravajn problemojn, ekz.

• la denaskaj parolantoj de la angla, kaj tiuj kiuj elspezis multe da tempo, energio kaj mono por ellerni ĝin, perdus sian avantaĝon kaj kelkajn siajn privilegiojn.
• Multaj tradukistoj kaj interpretistoj ne estus plu bezonataj.
• Multege da dokumentoj devus esti esperantigitaj.

La problemoj rezultantaj el la adopto de Esperanto estas multe malpli gravaj ol tiuj de la nuntempa, tre multekosta lingva kaoso (speciale en la Eŭropa Unio).

• La angla (kaj la franca ktp.) estus daŭre uzataj en multaj terenoj, kaj iliaj denaskaj parolantoj restus relative privilegiitaj.
• Multe da tradukistoj estus bezonataj por esperantigi la multegon da dokumentoj.
• Ankaŭ interpretistoj restus necesaj ĝis kiam la tuta homaro estus ellerninta Esperanton, zorgeme konservante la valoran diversecon de kulturoj kaj lingvoj.

Porque rejeitar o Esperanto?

Porque adotar o Esperanto?

1.

O Esperanto não é uma língua vivente, natural, mas é uma língua sem tradição, artificial.

O Esperanto de fato é uma língua "artificial", planejada, mas é baseada em várias línguas "naturais", étnicas, aproveitando as tradições delas. Então, o Esperanto une as vantagens de ambas categorias de línguas, e é especialmente conveniente para uso em computador, entre outras causas pelo pequeno número de sinônimos e homônimos. É uma língua falada vastamente – já evoluída a uma língua vivente.

2.

O Esperanto surgiu de linguistas amadores, sem competência, não-profissionais.

O Esperanto foi de fato planejado não por um linguista, mas por um médico que falava várias línguas. Mas depois também linguistas profissionais contribuíram ao seu desenvolvimento. Por consequência o Esperanto possui todas as vantagens da combinação da prática cotidiana e da teoria científica.

3.

A estrutura do Esperanto é excessivamente simplificada e sua quantidade de palavras é pobre.

A estrutura do Esperanto cuidadosamente guardou os elementos necessários da gramática e da sintaxe. Sua simplicidade é flexibilidade sem complicações e estabilidade sem rigidez. A quantidade de palavras em Esperanto é continuamente enriquecida pela formação regular de novas palavras e terminações (ex.: artefarita intelekto = inteligência artificial), e importação de necessários e úteis neologismos de outras línguas – e não apenas das indo-europeias; por exemplo, nunatako do idioma esquimó, saŭno do finlandês, hanuko do hebreu, cunamo do japonês, e obo do mongol.

4.

O Esperanto não é conveniente para a diversidade de estilos dos textos literários.

Desde seu nascimento em 1887, o Esperanto produziu uma literatura vasta e variada. Ela consiste não apenas em milhares de poemas e prosas traduzidas, mas também em muitas obras originais, reunidas e conservadas em grandes bibliotecas como as de Budapeste, Londres, Roterdam e Viena, entre outras.

5.

O Esperanto não tem uma "alma", não representa nem comunica uma herança cultural específica.

É verdade que o Esperanto não tem uma “alma” étnica limitada a um povo ou cultura específica. Ao invés disso, ele tem uma “alma universal” que é aberta, tolerante e facilitadora de uma comunicação sem intermediações entre povos e culturas diferentes nesta época marcada pela inevitável globalização.

6.

O Esperanto não serve para o uso na ciência e tecnologia.

O Esperanto já está – pelo menos em parte – adaptado às necessidades da moderna ciência e tecnologia, e está largamente presente na internet. Suas qualidades características (veja o ponto 3) possibilita e dá firmeza a um desenvolvimento duradouro também nesses campos, desde a Astronomia até a Zoologia (ex.: nebulozo, Primatoj etc.)

7.

O Fundamento de Esperanto é considerado pelos esperantistas como tabu intocável, e a Academia de Esperanto é uma instituição muito conservadora.

O "tabu" chamado Fundamento de Esperanto é apenas uma ferramenta para garantir a unidade básica da língua e prevenir sua dialetização. A Academia de Esperanto de forma nenhuma é perfeita, mas seus membros fazem esforços sérios e sinceros para achar e manter o equilíbrio racional entre os extremos do dogmatismo cego e da anarquia irresponsável, do conservadorismo severo e da liberdade absoluta.

8.

Aprendem o Esperanto principalmente essas pessoas que não conseguiram tomar posse de qualquer outra língua estrangeira vivente.

É fato que as pessoas podem aprender a fundo o Esperanto com mais facilidade, rapidez e menos custo do que qualquer outra língua étnica. Por causa disso ele é bem-vindo por essas pessoas que por alguma causa têm dificuldades de se apropriar de uma língua estrangeira. Evidentemente o Esperanto é até mais fácil para aqueles que já falam outra língua (indo-europeia), do afrikaans e albanês até o gaélico e ídiche.

9.

Aprender o Esperanto é perda de tempo, energia e dinheiro. Teria mais sentido investir os mesmos no aprendizado de uma língua útil de fato, como o inglês, o alemão ou o espanhol.

Tornou-se evidente que o Esperanto é útil como trampolim linguístico. Sabê-lo ajuda e facilita o aprendizado de outras línguas estrangeiras, inclusive o inglês. Para aqueles cuja língua materna não é indo-europeia (como um árabe, chinês, estoniano, finlandês, húngaro, japonês, coreano, malaio, mongol, turco ou vietnamês) o Esperanto é como que um bilhete de entrada com desconto especial a este grupo de línguas.

10.

O Esperanto não tem uma base econômica forte nem apoiadores poderosos.

O Esperanto não está ligado a qualquer grupo financeiro, nacional ou multinacional, nem é imposto às pessoas através de uma força agressiva política ou militar. Em consequência disso, ele é verdadeiramente neutro e relativamente sem discriminações.

11.

Adotar o Esperanto significaria que se deve lutar contra mais uma língua.

Adotar o Esperanto significaria começar a ter uma “língua-ponte” neutra, intercultural.

12.

A introdução do Esperanto faria surgir problemas graves, por exemplo:

• Os falantes nativos de inglês e os que gastaram muito tempo, energia e dinheiro para aprendê-lo perderiam sua vantagem e alguns dos seus privilégios.
• Muitos tradutores e intérpretes não seriam mais necessários.
• Muitíssimos documentos deveriam ser esperantizados.

Os problemas resultantes da adoção do Esperanto são muito menos importantes do que os problemas do atual e caríssimo caos linguístico (especialmente na União Europeia):

• O inglês (bem como o francês, etc.) permaneceria sendo usado em vários campos, e seus falantes nativos continuariam sendo relativamente privilegiados.
• Muitos tradutores seriam necessários para esperantizar a multidão de documentos.
• Também continuariam a ser necessários intérpretes até o dia em que toda a humanidade tiver aprendido o Esperanto, conservando cuidadosamente a valiosa diversidade de culturas e línguas.