A Constituição dos Apóstolos
Marcos, o autor do primeiro Evangelho, o primeiro, digamos, biógrafo de Jesus, diz (Mc 3,13) que Jesus fundou o grupo dos Doze, que ele chamou de Apóstolos. Num texto bem breve ele lista todos os elementos essenciais: quem Ele chamou e qual o objetivo:
“Jesus subiu ao monte e chamou os que desejava escolher. E foram até ele. Então Jesus constituiu o grupo dos Doze, para que ficassem com ele e para enviá-los a pregar, com autoridade para expulsar os demônios. Constituiu assim os Doze: Simão, a quem deu o nome de Pedro; Tiago e João, filhos de Zebedeu, aos quais deu o nome de Boanerges, que quer dizer «filhos do trovão»; André, Filipe, Bartolomeu, Mateus, Tomé, Tiago, filho de Alfeu, Tadeu, Simão o cananeu, e Judas Iscariotes, aquele que depois o traiu.” (Mc 3,13-19).
“Jesus chamou os que desejava escolher.” Ser apóstolo significa ser chamado. Segundo quais padrões? Segundo os padrões de Jesus. E isso é “os que desejava escolher.” Ele não os chama por causa da raça. No Antigo Testamento a raça de sacerdotes formava uma das doze raças de Israel, a raça dos Levitas. Pelo nascimento alguém se tornava sacerdote. No Novo Testamento alguém se torna apóstolo pela escolha, pela escolha de Jesus. Tanto pela resposta pessoal quanto pela ordenação.
“E foram até ele.” Os chamados responderam. Alguns puderam também não responder. Um chamado para se tornar apóstolo não é uma obrigação. A este chamado se responde livremente. A resposta é uma declaração de liberdade.
Para que objetivo Jesus chamou os apóstolos?
“Então Jesus constituiu o grupo dos Doze, para que ficassem com ele.” Primeiro, dos apóstolos é exigido que eles fiquem com Jesus. De que modo? Como escravos? Não. Ele disse a eles na última ceia:
“Eu não os chamo escravos, mas sim amigos.”
Os apóstolos são amigos de Jesus. Os bispos são sucessores dos apóstolos, os sacerdotes são os seus colaboradores. Em consequência, o sacerdote em primeiro lugar é o amigo de Jesus Cristo. Sua primeira e principal tarefa é ficar com Jesus. O sacerdote é amigo de Jesus Cristo de um modo especial. Em latim existem os termos amicus (amigo) e amicissimus (máximo amigo). Todo cristão é amicus Iesu (amigo de Jesus) e o sacerdote é amicissimus Iesu (máximo amigo de Jesus).
Em consequência, sobre o objetivo para o qual Jesus fundou o grupo dos apóstolos, Marcos cita que é “para enviá-los a pregar”. Ser enviado encontra-se no nome apóstolo pois este vêm da palavra grega apo-stello (eu envio). Sua tarefa é ser enviado por Jesus Cristo. “Por Cristo nós somos enviados,” diz Paulo. Isso compreende os sucessores apostólicos, os bispos, e os colaboradores episcopais, os sacerdotes. “O bispo deve pregar – episcopum opportet praedicare.” Como ligar os objetivos de “ficar com ele” e ser enviado”? É possível ao mesmo tempo e no mesmo local realizar o “ficar com Jesus” e o “ser enviado por Jesus Cristo”? Sim, é possível. Jesus disse: “Eu estarei com vocês até o fim do mundo”. Ele os chamou para ficarem com Ele, eles responderam e agora Ele os envia com o fato de que Ele está com eles aonde quer que eles forem.
O objetivo e a tarefa do sacerdote são: Ficar com Jesus para ser enviado por Jesus.
Como reitor do seminário maior da Arquidiocese de Zagreb (1969-1972), me serviram como guia as palavras evangélicas sobre o chamado aos apóstolos: “[Jesus] chamou os que desejava escolher. E foram até ele. Então Jesus constituiu o grupo dos Doze, para que ficassem com ele e para enviá-los a pregar” (Mc 3,13-14). Neste contexto eu perguntei a cada candidato ao sacerdócio se ele está pronto para “ficar com Jesus” como um grande amigo e ser enviado para pregar.
Prof. Ivan Golub
Proposta e convite
Marcos, o autor do Evangelho mais curto, reporta detalhadamente sobre o caso daquele possuído pelo demônio curado por Jesus (Mc 5, 1-20). O último fragmento me chamou a atenção em especial:
“Enquanto Jesus entrava de novo na barca, o homem que tinha sido endemoninhado pediu-lhe que o deixasse ficar com ele. Jesus, porém, não deixou. E, em troca, lhe disse: «Vá para casa, para junto dos seus, e anuncie para eles tudo o que o Senhor, em sua misericórdia, fez por você.» Então o homem foi embora e começou a pregar pela Decápole tudo o que Jesus tinha feito por ele. E todos ficavam admirados.” (Mc 5,18-20).
A pessoa libertada da possessão se oferece a Jesus para ficar com Ele. Jesus entretanto diz que ele deve ir para casa. Em outro lugar Marcos escreve que Jesus constituiu os discípulos como apóstolos para que eles fiquem com Ele. E Ele chamou-os pelo nome (Mc 3, 13-19).
Aqui encontramos tanto uma proposta quanto um chamado. O homem libertado do poder do demônio se oferece para ser “apóstolo”, para estar com Jesus. Mas Jesus não o chama.
Ele chama aos Doze. Nenhum deles se ofereceu: “Não foram vocês que me escolheram, mas eu que os escolhi.” ― diz Jesus.
Os apóstolos continuam existindo nos bispos e nos seus colaboradores, os sacerdotes. Também hoje eles são chamados, eles não se oferecem, mas respondem ao chamado.
Dr. Ljubomir Maraković, leigo, quando perguntado por nós, seus alunos, o porquê de ele não ser sacerdote, respondeu:
“Eu nunca pensei nisso.”
Ele não foi chamado. Ele não se ofereceu.
Prof. Ivan Golub.
**********************************************************************
La Establado de la Apostoloj
Marko, la verkinto de la unua Evangelio, la unua, ni dirus, biografisto de Jesuo, diras (Mar 3,13), ke Jesuo fondis Dekduopon, kiun li nomis la Apostoloj. En tre mallonga teksto li listigas ĉiujn esencajn elementojn: kiun li alvokis kaj per kia celo:
“Kaj li supreniris la monton, kaj alvokis tiujn, kiujn li mem volis; kaj ili venis al li. Kaj li elektis dek du, kiujn li nomis apostoloj, por ke ili estu kun li, kaj por ke li dissendu ilin por prediki, kaj havi aŭtoritaton por elpeli la demonojn: kaj Simonon li alnomis Petro; kaj Jakobon, filon de Zebedeo, kaj Johanon, fraton de Jakobo, li alnomis Boanerges, tio estas, Filoj de tondro; kaj Andreon kaj Filipon kaj Bartolomeon kaj Mateon kaj Tomason, kaj Jakobon, filon de Alfeo, kaj Tadeon, kaj Simonon, la Fervorulon, kaj Judason Iskariotan, kiu poste perfidis lin.” (Mak 3,13-19).
“Jesuo invitis tiujn kiujn li mem volis.” Esti apostolo signifas esti invitita. Laŭ kiuj mezuroj? Laŭ la mezuroj de Jesuo. Kaj tio estas “kiujn li volis.” Li ne invitas ilin pro gento. En la Malnova tekstamento gento de sacerdotoj konsistigis unu el la dekdu gentoj de Israelo, la genton de Levio. Per naskiĝo oni iĝis sacerdoto. En la Nova Testamento apostolo iĝas per elekto, la elekto de Jesuo. Kaj per persona respondo kaj per ordinigo.
“Kaj ili venis al Li.” La invititoj respondis. Iuj povis ankaŭ ne respondi. Invito por iĝi apostolo ne estas devigo. Al tiu invito oni respondas libere. La respondo estas deklaro de la libereco.
Per kiu celo Jesuo invitis la apostolojn?
“Kaj li fondis la dekduopon por ke ili estu kun Li.” Unue de la apostoloj estas postulate ke ili estu kun Jesuo. Pro kiu celo? Kiel sklavoj? Ne. Li diris al ili ĉe la lasta vespermanĝo:
“Mi ne nomas vin sklavoj, sed amikoj.”
La apostoloj estas amikoj de Jesuo. La episkopoj estas posteŭloj de la apostoloj, sacerdotoj estas iliaj kunlaborantoj. Sekve, la sacerdoto unuavice estas la amiko de Jesuo Kristo. Lia unua kaj ĉefa tasko estas esti kun Jesuo. La sacerdoto estas amiko de Jesuo Kristo en speciala maniero. En la latina lingvo ekzistas termino “amicus – amiko” kaj “amicissimus – maksimuma amiko.” Ĉiu kristano estas “amicus Iesu – amiko de Jesuo,” kaj la sacerdoto estas “amicissimus Iesu – maksimuma amiko de Jesuo.”
Sekve, kien celo pro kiu Jesuo fondis la apostolojn Marko citas “por sendi ilin ke ili prediku.” Esti sendita troviĝas en la nomo de la apostolo ĉar ĝi devenas de la greka vorto apo-stello – mi sendas. Ilia tasko estas esti sendito de Jesuo Kristo. “Por Kristo ni estas senditoj,” diras Paŭlo. Tio koncernas la apostolajn posteŭlojn episkopojn kaj episkopajn kunlaborantojn – sacerdotojn. “La episkopo devas prediki – episcopum opportet praedicare.” Kiel kunligi la celojn “esti kun li” kaj “esti sendita.” Ĉu eblas samtempe kaj samloke realigi “esti kun Jesuo” kaj “esti sendita de Jesuo Kristo.” Eblas. Jesuo diris: “Mi estas kun vi ĝis la fino de la mondo.” Li invitis ilin por esti kun li, kaj ili respondis kaj nun li sendas ilin sed per la fakto ke li estas kun ili kien ajn ili iras.
La celo de la sacerdoto kaj lia tasko estas: Esti kun Jesuo, por esti sendita de Jesuo.
Kiel rektoro de la Ĉefdioceza granda seminario en Zagreb (1969-1972) min gvidis la evangeliaj vortoj pri la invito al la apostoloj: “Li [Jesuo] alvokis tiujn, kiujn li mem volis; kaj ili venis al li. Kaj li elektis dek du, por ke ili estu kun li, por ke li dissendu ilin por prediki” (Mar 3,13-14). En tiu konteksto mi demandis ĉiun kandidaton por sacerdotiĝo, ĉu vi estas preta “esti kun Jesuo” kiel supera amiko kaj esti sendita prediki.
Ivan Golub, prof.
Propono kaj invito
Marko, la verkisto de la plej mallonga evangelio, detale raportas pri la kazo de obsedito de diablo (Mar 5, 1-20). La lasta fragmento aparte kaptis mian atenton:
“Kiam li (Jesuo) eniris en la ŝipeton, la obsedito petegis lin, ke li povu esti kun li. Kaj li ne permesis al li, sed diris al li: Iru hejmen, al la viaj, kaj rakontu al ili ĉion, kion faris la Eternulo por vi, kaj kiel Li kompatis vin. Kaj li foriris, kaj en Dekapolis komencis disfamigi ĉion, kion faris Jesuo por li; kaj ĉiuj miregis.” (Mar 5,18-20).
La persono liberigita de obsedo proponas sin al Jesuo por esti kun Li. Jesuo tamen diras, ke li iru hejmen. Aliloke la sama Marko skribas ke Jesuo establis la disĉiplojn apostolojn por ke ili estu kun Li. Kaj li vokis ilin laŭnome (Mar 3, 13-19).
Ĉi tie ni trovas kaj proponon kaj inviton. La liberigito de la diablo proponas sin esti “apostolo”, ke li estu kun Jesuo. Sed Jesuo ne invitas lin.
La dekduopon li invitas. Neniu el ili mem proponis sin: “Vi ne elektis min, sed mi elektis vin.” – diras Jesuo.
La apostoloj plu ekzistas en episkopoj kaj en iliaj kunlaborantoj, sacerdotoj. Ankaŭ hodiaŭ ili estas invitataj, ili ne proponas sin mem, sed ili respondas al alvoko.
Dro Ljubomir Maraković, laiko, demandita de ni, liaj lernantoj kial li ne estas sacerdoto, respondis:
“Mi neniam pensis pri tio.”
Li ne estis invitita. Li mem ne proponis sin.
Ivan Golub, prof.
